به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دبیرخانه شورای عالی عتف، عزیز علیزاده، دبیر ستاد آینده نگاری و اولویت گذاری، گفت: همانطور که از نام ستاد مشخص است، وظیفه اصلی این ستاد شامل دو بخش است: آینده نگاری و اولویت گذاری.

علیزاده گفت: زمانی که فرد یا سازمانی سعی در مطالعه آینده دارد، همواره با عدم قطعیت، انبوهی ازاطلاعات ناقص، عقاید و دیدگاه های مختلف، مفروضات و حجم بالایی از ادراک و احساسات روبروست. در چنین وضعیتی و در دنیای در هم تنیده ای که با آن سروکار داریم، مشکل اصلی نبود اطلاعات نیست، بلکه نداشتن ظرفیتی برای شناسایی و انتخاب اطلاعات درست و حساس است. او ادامه داد: فرض کنید در یک سالن بزرگی قرار دارید که مملو از صفحه های تلویزیون است که هر کدام از آن ها تحولات و تغییرات جهان را در حوزه های مختلف نشان می دهند. سوال اینجاست که شما باید به کدام صفحه و یا صفحه ها بیشتر توجه کنید؟  آیا توجه و نگاه شما به آن صفحه های انتخاب شده، باعث نمی شود که نسبت به سایر تحولات جاری آسیب پذیرتر شوید؟ و یا فرصت های موجود در آن ها را نبینید؟ به هر حال، نگاه ما به آینده از اطلاعات در دسترس ما شروع می شود و هنر اصلی آینده نگاری در این است که بتواند، اطلاعات درست را انتخاب و ترکیب کرده و دانش و بصیرت لازم را برای تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها تامین کند.

 دبیر ستاد آینده نگاری و اولویت گذاری گفت: تامل درباره آینده، همواره از درک گذشته شروع می شود و اطلاعات در دسترس هم از گذشته منشا می گیرند. هدف از این کار درک مسیر تحولات و یا به عبارتی دیگر، درک روندهای شکل گرفته و جاری است. این تحولات و روندها در سطوح مختلفی شکل می گیرند، بعضی از آن ها در سطح جهانی بوده و بعضی در سطح منطقه ای و یا حتی محلی هستند. برخی از روندها، تنها در یک حوزه (مانند حوزه فناوری اطلاعات) شکل می گیرند، ولی بعضی (مانند جهانی شدن) در چندین حوزه جاری هستند. همین چند وجهی بودن روندها بر پیچیدگی درک آن ها می افزاید و این پیام را می رساند که دیگر نمی توان تنها یک آینده را در نظر گرفت و دقیق پیش بینی کرد و به این امید بود که آن آینده پیش بینی شده، محقق شود. بلکه باید محدوده وسیع تری از حوادث ممکن و محتمل آینده را مد نظر قرار داده و نسبت آن محدوده گسترده تر مهیا بود.

علیزاده در ادامه گفت: سوال بعدی که به ذهن خطور می کند، این است که پس از شناسایی محدوده وسیع تر آینده چه باید کرد؟ چطور باید نسبت به آن مهیا بود؟ در جواب این سوال باید به این نکته توجه کنیم که تحولات و روندهای شناسایی شده تا چه حدی در حیطه کنترل و نفوذ ما هستند. ما تا چه حد می توانیم بر سیر تحولات تاثیر بگذاریم. اگر بر بخش هایی از تحولات جاری تاثیرگذار باشیم، می توانیم، آینده مطلوب و دلخواه خودمان را ایجاد کنیم و به آن شکل دهیم، ولی اگر تحولات خارج از حیطه تاثیرگذاری ما باشند، در آن صورت باید نسبت به تبعات و پیامدهای آن آماده باشیم. رویکرد اولی را در ادبیات آینده پژوهی، رویکرد هنجاری و دومی را رویکرد اکتشافی گویند. او همچنین گفت: در حوزه فناوری، در اغلب موارد رویکرد اکتشافی پیش برده می شود، چراکه پیشرفت های فناورانه و ابزارهای آن، در بیشتر موارد، از دنیای خارج به کشورمان وارد می شود و ما تاثیرگذار بر نحوه تکامل آن ها نیستیم  یا قدرت تاثیر گذاری کمتری داریم.

علیزاده ضمن تاکید بر درهم تنیدگی دنیای کنونی و ضرورت شناخت روندهای نقاط دیگر جهان برای درک بهتری از آینده گفت: رهیافت هنجاری به دنبال کشف جنبه هایی از آینده است که بشر در شکل گیری آن دخیل است. او، سناریوسازی، تدوین نقشه راه، چشم اندازسازی، شناسایی کلان روندها وبرنامه ریزی های مربوط به آن ها را بخشی از این رهیافت هنجاری دانست و ادامه داد: اولویت گذاری بیشتر بر مبنای رهیافت هنجاری است. بنابراین بر اساس ماهیت شورای عالی عتف ما در پی شناخت فناوری ها و علومی هستیم که در روند پیشرفت کشور موثر عمل کنند و تسهیل کننده طی مسیری باشند که کشور در آن مسیر در حال گام بر داشتن است.

عزیز علیزاده درباره فعالیت های انجام شده در این ستاد نیز توضیحاتی ارائه کرد و گفت:خروجی فعالیت های ستاد می تواند گزارش ها، تجارب و دانش هایی از گذشته و آینده باشد. این ها به شکل بسته ای به افراد تصمیم گیر ارائه می شود تا بتوانند گذشته را تحلیل کنند و آینده را بشناسند تا سیاست گذاری دقیق تری داشته باشند. او ادامه داد: از خردادماه که ستاد راه اندازی شده است، چندین پروژه و طرح را تصویب کرده ایم و به دنبال پیشبرد آن هستیم. یکی از طرح ها این است که یک مدل اولویت گذاری بومی برای ایران داشته باشیم. او ادامه داد: پیشتر کمیسیون های تخصصی شورای عالی عتف  برای شناخت اولویت های خود، به تجارب و دانش ضمنی افراد تکیه کرده اند  و مدل مدون و منسجمی برای اولویت گذاری نداشته اند. هدف ما این است که این مدل را ایجاد کنیم و آن را به ساختار فرهنگی و سیاست گذاری کلان کشور نزدیک تر کنیم.

او درباره پیشرفت این طرح نیز گفت: مدل های کشورهای مختلف و بخصوص کشورهایی را که از نظر اجتماعی و فرهنگی به ما نزدیک هستند، بررسی کرده ایم و در پی این هستیم که با توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران مدل مطلوب جامعه ایران را طراحی کنیم. سپس این مدل را در کمیسیون های تخصصی در زمان اولویت گذاری با کمک کمیسیون هماهنگی اجرایی خواهیم کرد. او ادامه داد: در حال بررسی و طراحی این مدل هستیم.

دبیرستاد آینده نگاری و اولویت گذاری شورای عالی عتف ضمن ارائه توضیحاتی درباره برگزاری سلسله نشست های تخصص آینده نگاری و اولویت گذاری گفت: در این نشست ها قرار است افراد تاثیرگذار از ارگان های تاثیرگذار دعوت شوند و موضوعات مهم در حوزه های مختلف با آن ها به بحث و تبادل نظر گذاشته شوند. اولین نشست در زمینه چالش های سلامت الکترونیک بود که یکی از افراد متخصص و اجرایی این حوزه به عنوان سخنران جلسه دعوت شده بود. او ادامه داد: در حال حاضر در مراحل اولیه برگزاری نشست دوم هستیم. موضوع نشست دوم "بررسی وضعیت مصرف انرژی و برنامه بهینه سازی مصرف انرژی در کشور" است. علیزاده افزود: موضوعات محوری این نشست ها، چالش های اصلی کشور هستند که بین متخصصان به بحث گذاشته می شوند تا اولویت ها بهتر شناخته شوند و برنامه های آینده در راستای حل این چالش ها تنظیم شوند.

علیزاده در مورد سناریوهای علم و فناوری در ایران نیز توضیحاتی ارائه کرد و گفت: این سناریوها، طرح بعدی ما هستند و در حال حاضر تنها، تیمی تشکیل شده است که مراحل پویش محیطی را انجام می دهند. پس از آن کار تحلیل بر داده های محیطی انجام خواهد شد تا نهایتا سناریوها نگارش شوند.

عزیز علیزاده، با اشاره به فلسفه وجودی ستاد آینده نگاری و اولویت گذاری، توضیحاتی درباره تدوین گزارش هایی مربوط به کلان روندهای سطح جهان ارائه کرد و گفت: فلسفه وجودی ما کمک به تصمیم گیران است. از این رو گزارش های کوتاه و جامعی را درباره کلان روندهای دنیا تهیه می کنیم تا کمک فکری به سیاست گذاران  ارایه کرده باشیم.

 او ادامه داد: گزارش اول درباره کلان روندهای جهانی و تاثیرگذار برزندگی بشر تهیه شده و در مرحله چاپ و نشر است. تصمیم گیران کشور می توانند حین تصمیم گیری با یک تورق کوچک کلان روندهای دنیا را به خاطر بیاورند و با دید بهتری تصمیم گیری کنند. در حوزه های اقتصاد، کشاورزی و دفاع و امنیت ملی نیز این کلان روندها نگارش شده اند. او افزود: تلاش ما این است که برای تمام 11 کمیسیون شورای عالی عتف، این کلان روندها را تهیه کنیم.

او در پایان توضیحاتی نیز راجع به نظارت بر طرح آینده نگاری ملی ارائه کرد و گفت: در فرایند یا به قولی آیین نامه این طرح اظهار نظر کرده ایم. علیزاده ادامه داد: در هفته پژوهش نیز با هدف شناساندن آینده پژوهی به نهادهای مسئول فعالیت خواهیم داشت.